شرب خمر (فقه)شرابخواری یکی از گناهان کبیره است.که قرآن کریم پیروان خویش را از آن برحذر داشته است، چنان که می‌فرماید: «یا ایُّهَا الَّذینَ امَنُوا انَّمَا الْخَمْرُ وَالْمَیْسِرُ وَالْانْصابُ وَالْازْلامُ رِجْسٌ مِنْ عَمَلِ الشَّیْطانِ فَاجْتَنِبُوهُ لَعَلَّکُمْ تُفْلِحُونَ»ای کسانی که ایمان آورده‌اید، شراب و قمار و بت‌ها و گروبندی با تیرها پلید و کار شیطان است، از آن اجتناب کنید تا رستگار شوید. امام باقر علیه السلام فرمود:رسول خدا صلی الله علیه و آله درباره شراب، ده طایفه را لعنت کرده که عبارتند از: درختکار، باغبان، گیرنده آب انگور، نوشنده، ساقی، حمل کننده، تحویل گیرنده، خریدار، فروشنده و دریافت کننده پول آن. ۱ - پیامدهای شرابخواری شرابخواری، آثار و پیامدهای نامطلوبی در انسان بر جا می‌گذارد: او را از سعادت و خوشبختی محروم می‌سازد؛ آثار بدی در معده، روده‌ها، جگر، سلسله اعصاب، قلب و حواس انسان بر جای می‌گذارد؛ ضررهای اخلاقی فراوانی دارد؛ انواع جنایت‌ها، خونریزی‌ها، هتک حرمت‌ها و... را به دنبال دارد و به تعبیر رسول خدا صلی الله علیه و آله: «جُمِعَ الشَّرُّ کُلُّهُ فی بَیْتٍ وَ جُعِلَ مِفْتاحُهُ شُرْبُ الْخَمْرِ»تمام بدی‌ها در خانه‌ای جمع شده و کلید آن، شرابخواری قرار داده شده است. در اینجا به دو پیامد مهمّ آن اشاره می‌کنیم. ۱.۱ - فساد عقلشرابخواری بیش از هر چیز دیگر موجب فساد عقل انسان می‌شود. حضرت علی علیه السلام فرمود:«فَرَضَ اللَّهُ... تَرْکَ شُرْبِ الْخَمْرِ تَحْصیناً لِلْعَقْلِ» خداوند نیاشامیدن شراب را برای محفوظ داشتن عقل (از فساد و تباهی) واجب کرده است. ۱.۲ - اثر در نسلشراب در نسل آدمی اثر نامطلوب به جای می‌گذارد. از این رو، رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود:«شارِبُ الْخَمْرِ... لا تُزَوِّجُوهُ اذا خَطَبَ»هرگاه شرابخواری (از دختر شما) خواستگاری کرد، به او زن ندهید. ۲ - حدّ شرابخواریحدّ شرابخواری هشتاد ضربه شلاق است که بر پشت، دو کتف و بقیه بدن شخص شرابخوار زده می‌شود و از زدن به سر و صورت و شرمگاه او خودداری می‌گردد. ۳ - شرایط شرابخوار برای اجرای حدشرابخوار مرد باشد یا زن با شرایط زیر حد می‌خورد: ۱- بالغ شد. ۲- عاقل باشد. ۳- با اختیار خودش شراب بنوشد. ۴- به حرمت شرابخواری آگاه باشد. ۵- بداند آنچه می‌نوشد شراب است. ۶- مضطر به نوشیدن شراب نباشد. ۴ - کیفیت اجرای حد شرابخوارالف- مرد را به حالت ایستاده و عریان (به استثنا شرمگاه)، تازیانه می‌زنند. ب- زن را به‌صورت نشسته و با لباس‌هایش تازیانه می‌زنند. گفتنی است که اگر کسی چند بار به‌طور مکرّر، شراب بیاشامد، ولی در خلال آنها حدّ زده نشود، یک حدّ از همه آنها کفایت می‌کند و چنانچه دو بار بیاشامد و در بین آن حدّ بخورد، در مرتبه سوّم به قتل می‌رسد و بعضی گفته‌اند: در مرتبه چهارم کشته می‌شود. ۵ - راه اثبات شرابخواری شرابخواری از راه «اقرار در دو مرتبه» و «شهادت دو مرد عادل» اثبات می‌شود. در اقرار کننده نیز بلوغ، عقل، آزادی، اختیار و قصد شرط است. اقرار باید طوری نباشد که احتمال مجاز بودن نوشنده در شرابخواری داده شود، مثل اینکه بگوید برای مداوا شراب خوردم، یا از روی اجبار شراب نوشیدم. ۶ - تفاوت مسکرات با همدر میان انواع مسکرات، فرقی نیست. از این رو، شرابی که از انگور گرفته می‌شود از نظر حکم با شرابی که از خرما، مویز و مانند آن گرفته می‌شود تفاوتی ندارد. فُقّاع (آبجو) نیز در این احکام به شراب ملحق می‌شود، اگر چه مست کننده نباشد. ۷ - استعمال مواد مخدراستعمال مواد مخدّر همچون شرابخواری عملی حرام است و کلّیه امور مربوط به آن از قبیل کشت خشخاش، تهیه و توزیع آن از نظر قانون جرم شمرده می‌شود و از نظر کیفری تابع قوانین و مقررات ویژه حکومتی است. [۱۲]
جهت آشنایی با« قانون مبارزه با مواد مخدّر» ر-ک. مجموعه مصوّبات مجمع تشخیص مصلحت نظام، امیرهوشنگ ساسان‌نژاد، ص۵۸-۶۸.
۸ - پانویس
۹ - منبعاحکام حقوقی اسلام ج۱، ص۴۷-۵۰. |